Ukrayna, Batı'dan aldığı silahları Rusya topraklarında kullanma iznini aldıktan sonra ilk saldırısını gerçekleştirdi. Bu saldırıda, Rusya'nın S-300 hava savunma sistemini hedef aldı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, kısa süre önce yaptığı açıklamada, "Ukrayna'nın NATO silahlarını kullanmasına izin verilirse Batı, nükleer savaşa hazır olmalı" tehdidinde bulunmuştu.
Geçen yaz düzenlenen Ukrayna taarruzunun başarısız olmasıyla savaş, Rusya lehine ilerliyor. Rusya, bir yandan Chasiv Yar’ı ele geçirerek Ukrayna’nın ikmal hattını kesmeyi hedeflerken, diğer yandan Harkiv’de saldırılarını yoğunlaştırarak Ukrayna askerlerini güçten düşürmeye çalışıyor. Ukrayna, savaşın kendi aleyhine dönmesi üzerine Batı’dan silahları Rus topraklarında kullanmak için izin istedi.
BATI'NIN TEPKİSİ VE İZİN SÜRECİ
Kiev, Rusya’nın Harkiv sınırına yaptığı askeri yığınağı vurmak istiyordu ama Batı'nın itirazları sebebiyle bunu gerçekleştiremiyordu. Avrupa'da Fransa, İngiltere ve Polonya, Ukrayna'nın silahlarını Rus topraklarında kullanmasına izin verirken, Almanya daha davranışlarında ölçülü yaklaşıyor, ABD ise Biden yönetimiyle ayak sürüyordu. Bu hamlenin Batı’yı savaşın içine çekme riski taşıdığı düşünülüyordu.
Ancak bu durum, ABD’deki Cumhuriyetçiler ve Avrupa’nın baskıları sonucu değişti. ABD Başkanı Joe Biden, Ukrayna'nın ABD silahlarını yalnız Harkiv civarlarında kullanmasına izin verdi. Ancak 300 km ötesini vurabilen uzun menzilli ATACMS füzeleri bu izne dahil edilmedi. Ukrayna, bu saldırılarda ortalama 70 km menzilli GMLRS füzelerini kullanabilecek.
İLK SALDIRI VE BAŞARI
ABD’den de izin alan Ukrayna, pazartesi günü Rus topraklarına Batı silahlarıyla ilk saldırısını gerçekleştirdi ve Rusya’ya ait S-300 füze sistemlerinden birini başarıyla vurduğunu iddia etti. Ukrayna Başbakan Yardımcısı İrina Vereşçuk, Facebook’ta yaptığı paylaşımda, "Rusya’nın S-300 füzesi çok güzel yanıyor. Düşman topraklarında Batı silahlarının kullanılmasına izin verilmesinden sonraki ilk günler" ifadelerini kullandı. Saldırıda kullanılan silahların ABD’den mi yoksa İngiltere, Fransa ya da Polonya’dan mı geldiği net değil.
Moskova, Harkiv birliklerinin dinlenmek için Rus topraklarına çekilebileceğinden ve Ukrayna’nın Batı’ya ait silahlarla bu teçhizat depolarını vuramayacağından emindi. Bu nedenle, Chasiv Yar’daki çatışmaların ortasında aniden Harkiv’e yönelmeye başladı.
AVRUPA'DAN DESTEK
İngiltere Dışişleri Bakanı David Cameron, geçen ay Kiev’in Rus topraklarını vurmak için İngiliz silahlarını kullanabileceğini söyledi. NATO Parlamenterler Meclisi de Ukrayna’nın Rusya’daki askeri hedefleri vurmak için batı silahlarını kullanmasına izin verilmesini isteyen bir kararı kabul etti.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Ukrayna'nın Rus askeri tesislerini kullanılamaz hale getirmek için gönderilen silahları kullanmasına kapıyı araladı. Almanya Başbakanı Olaf Scholz ise davranışlarında ölçülü bir şekilde Ukrayna'nın Batı silahlarını kullanmasının "uluslararası hukuka uygun olarak değerlendirilmesi gerektiğini" söyledi.
POLONYA'DAN DESTEK
Polonya Savunma Bakanlığı, Ukrayna’nın Polonya’dan aldığı silahları Rusya topraklarına saldırmak için kullanabileceğini belirtti. Polonya Savunma Bakanı Yardımcısı Cezary Tomczyk, "Savaşta Ukrayna’ya yardım etmeye karar verdik. Ukrayna iğrenç bir işgale uğradı. Dolayısıyla kendini gerekli görmüş olduğu şekilde savunma hakkına sahip" dedi.
NATO'NUN GÖRÜŞÜ
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, "Çok fazla kısıtlamalar getirerek Ukrayna ordusunun elini kolunu bağlamış oluyoruz" dedi.
YENİ HAMLENİN SAVAŞIN YÖNÜNÜ DEĞİŞTİRME İHTİMALİ
Askeri analistler, Biden yönetiminin kararını övmekle birlikte, bu adımın Ukrayna’ya savaşta nasıl etki yaratacağına dair beklentilerini yüksek tutmuyor. Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'nden Franz-Stefan Gady, GMLRS’nin kullanılmasının Ukrayna’ya Rusya’nın hazırlık alanlarını, komuta merkezlerini ve ikmal depolarını vurma imkanı vereceğini belirtiyor. Bu, Rusya’nın Harkiv’e saldırılarını durduramasa da işini zorlaştıracak.
İngiltere merkezli Chatham House danışmanı Mathieu Boulegue ise ABD’nin politika değişikliğinin "tek başına oyun değiştirici olmadığını" ve Ukrayna için "ekstra güçlendirici" olacağını söylüyor. Ukrayna, daha önce Batı silahlarını işgal altındaki bölgelerdeki Rus ordusuna karşı kullanmıştı. Örneğin, Birleşik Krallık’ın verdiği "Storm Shadow" füzelerini kullanarak Rusya’nın 2014 senesinde ilhak ettiği Kırım’ı hedef aldı ve Kerç Köprüsü’ne zarar verdi.
PUTİN'DEN TEHDİT
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve diğer Rus yetkililer, Batı silahlarının Ukrayna sınırında kullanılmaya başlamasıyla nükleer saldırı tehdidinde bulunmuş oldu. Putin, geçen hafta salı günü yaptığı açıklamada, "NATO ülkeleri yetkilileri, özellikle de küçük Avrupa ülkelerinkiler yaptıkları şeyin ucunda neyin tehlikeye gireceğinin farkında olmalı" dedi.